Naar aanleiding van een artikel van Amar Soekhlal over de Covid uitzending van Jurgen Rayman en Humerto Tan is er in de Surinaamse gemeenschap een discussie ontstaan over de relatie tussen Afro-Surinamers en Hindostanen. De discussie heeft twee elementen: een element van hoe om te gaan met de emancipatie van de verschillende etnische groepen en een element hoe die discussie leidt tot racistische uitlatingen over elkaar en het roeren in de spanningen tussen de twee bevolkingsgroepen. Hoe moeten we vanuit een dekoloniaal optiek hiermee omgaan?
Het uitgangspunt is dat in de strijd voor dekolonisatie je geen concurrentie kunt hebben in emancipatie, maar solidariteit. De basis voor de emancipatie van alle bevolkingsgroepen is de solidariteit van alle groepen met de afzonderlijke emancipatiestrijd van elkaar. Solidariteit en niet concurrentie is de basis voor een gezamenlijke emancipatie.
Een kernpunt van emancipatie is representatie in de centra van de macht: politieke macht, economische macht, culturele macht. In Suriname waren politieke partijen op etnische grond een motor voor die emancipatie, niet vanuit solidariteit maar vanuit concurrentie. Dat heeft veel schade aangericht in de onderlinge verhoudingen. Met alle kritiek die je kunt hebben op de NDP van Bouterse, moet je erkennen dat die partij erin geslaagd om die etnische verdeeldheid te overwinnen. En dat heeft weer de weg vrijgemaakt voor de overwinning van Santokhi die met 20 zetels de etnische barrière heeft overwonnen bij deze verkiezingen.
Op soortgelijke wijze heeft de Afro-Surinaamse gemeenschap in Nederland de weg gebaand voor de emancipatie van Hindostanen. De strategie om luidkeels je stem te laten horen en op assertieve wijze een plek opeisen in de samenleving werd lange tijd in de Hindostaanse gemeenschap afgewezen. Wees bedeesd en ga vooral niet de confrontatie aan, was het motto. De Zwarte Piet Beweging en Black Lives Matter hebben laten zien dat je alleen kunt emanciperen als je op assertieve wijze je stem laat horen. Amar heeft met zijn artikel een emancipatorisch geluid laten horen: Hindostanen willen erkend worden als een volwaardig deel van de Surinaamse gemeenschap en eisen gelijkwaardige representatie, niet alleen een token-aanwezigheid. Iedereen die emancipatie van mensen van kleur steunen, zou deze eis moeten steunen.
Het is onvermijdelijk dat dit ertoe leidt dat in de Hindostaanse gemeenschap extreem-rechtse krachten zich gaan roeren en de emancipatiestrijd in een etnische strijd met Afro-Surinamers willen brengen. Die krachten moeten leidende Hindostanen krachtig bestrijden, en niet alleen door ze te duiden, maar ook aan te geven de strategie voor emancipatie solidariteit is en niet concurrentie.
Ook in de Afro-gemeenschap heb je extreem-rechtse krachten die anti-Hindostaanse sentimenten voeden. Ook daar geldt dat leidende Afro-Surinamers zich krachtig moeten uitspreken tegen die sentimenten en het alternatief aandragen: onze toekomst ligt in solidariteit, niet in concurrentie.
Wat is de volgende stap? Dialoog en samenwerking! Laten mensen uit de Hindostaanse en Afro-Surinaamse gemeenschappen het initiatief nemen om bij elkaar in één (digitale) ruimte te zitten, hun gevoelens te bespreken over de sentimenten die over en weer leven en strategieën uit te stippen over een toekomst van solidariteit in plaats van concurrentie. Wie neemt het initiatief?
Sandew Hira
13-7-2020