Achtergronden
Zes jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven van een wekelijkse column voor de Surinaamse nieuwssite Starnieuws. Elke maandag stuurde ik de hoofdredacteur Nita Ramcharan steevast een mail met de tekst: “Hi Nita, As promised”. Na 347 columns ben ik abrupt gestopt. De laatste column ging over muziek en identiteit. Die eindigde met het naschrift: “Dit is mijn laatste column voor Starnieuws. Ik ben begonnen aan een nieuwe reis in mijn leven naar de wereld van internationale wetenschap en activisme. Die nieuwe reis valt samen met mijn afsluiting van een traject van dialoog en verzoening dat ik een jaar geleden ben begonnen en waar de columns een belangrijke rol hebben gespeeld. Het Comité Slachtoffers en Nabestaanden van Politiek Geweld neemt het werk van dialoog en verzoening over. Ik zal ze blijven steunen waar ik kan. Eind dit jaar lever ik het rapport op van dit traject. Het is een strijd geweest die gepaard is gegaan met veel discussie, educatie en emotie. Het verdient een einde waarbij spanning kan plaatsmaken voor rust en reflectie.”
Starnieuws heeft publiekelijk geen mededeling gedaan over het einde van mijn column. Je zou verwachten dat op basis van omgangsvormen tussen redacteur en columnist de redacteur een afscheidswoord tot het publiek van de columnist zou richten uit respect voor zes jaar (gratis) werk voor Starnieuws. Dat dat niet gebeurd is, was voor een goede verstaander een indicatie dat er meer aan de hand is.
Ik zou het hierbij gelaten hebben. Maar vorige week publiceerde Starnieuws een rancuneuze persoonlijke aanval van Hugo Essed op mij, waar ik niet op heb gereageerd. Opvallend is dat die aanval plaatsvond na de aankondiging van het bezoek van Stanley Henkeman aan Suriname. Dit artikel legt uit waarom ik gestopt ben met mijn columns voor Starnieuws en niet op Essed reageer.
Politiek geweld en de vrije pers
Medio 2015 ben ik begonnen met het project De getuigenis van president Bouterse. Starnieuws heeft daarin een grote rol gespeeld. Het was het medium dat mijn columns publiceerde, dat de publieke discussie over hoe om te gaan met politiek geweld leidde en de primeurs kreeg van het project.
De felle discussie tussen mij enerzijds en Hugo Essed, Theo Para en Kanta Adhin anderzijds had twee dimensies. Het was een belangrijke educatieve ervaring waarin emoties en argumenten werden uitgewisseld. Het was ook een mooie illustratie van de kracht van een vrije Surinaamse pers. Iedereen kon op basis van de argumenten een eigen standpunt bepalen.
Een bijeffect was dat de Facebook pagina van Starnieuws een vuilnisbelt werd van de onderbuik van de samenleving. Iedere keer als er een artikel verscheen met mijn naam erin – het maakt niet uit waar het over ging – gingen sympathisanten van de 8 December groep los en leefden zich uit in een orgie van scheldpartijen, beledigingen en bedreigingen. Het doet me niks, omdat ik gemerkt heb dat het draagvlak voor het traject van dialoog en verzoening erg breed is in de Surinaamse samenleving, hoewel dat niet tot uiting komt in de media. Ik merk het aan mijn email box, de vriendschapsverzoeken op mijn persoonlijke Facebook pagina die gegroeid is van 1.000 naar 3.100 en de vele bemoedigende woorden die mensen mij toespreken als ik ze ontmoet op straat of in andere publieke ruimtes.
Maar de scheldkanonnades hebben effect op sommige mensen. Starnieuws heeft regelmatig publiekelijk en privé (dat heeft Nita Ramcharan mij verteld) oproepen gekregen om mij het podium te ontnemen en mij te verbieden om te publiceren. Nita heeft lange tijd die druk kunnen weerstaan. Daarom had ik grote bewondering voor haar en haar standvastigheid in de verdediging van de vrijheid van meningsuiting.
Maar uiteindelijk is ook zij bezweken onder de druk van de 8 Decembergroep.
Column geweigerd
Op 1 augustus 2016 publiceerde ik een column (http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/36718) over de deelname van Hugo Essed aan de Volksmilitie na 8 december 1982 en sprak mijn verontwaardiging uit over zijn gebrek aan moraal. Theo Para (http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/36739) en Kanta Adhin (http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/36735) reageerden daarop. Ik schreef een column met een weerwoord dat op 8 augustus 2016 geplaatst had moeten worden. Tot mijn verbazing weigerde Nita Ramcharan mijn column met een mail van 7 augustus 2016 waarin ze schrijft: “Ik had gehoopt dat je dit achter je zou laten nadat je zei dat je klaar bent met de groep. Eerlijk gezegd vind ik dit gehaal en getrek niet plezierig. Het is wat mij betreft te persoonlijk nu.”
Ik vroeg om een Skypegesprek om dit te bespreken. Daarin bleek dat ze drie argumenten had om de column te weigeren.
- Ze vond de column te persoonlijk. Ik was het er niet mee eens. Bovendien is het aan de lezer om dat te beoordelen, zeker na de vele bijdragen die zij gepubliceerd heeft met persoonlijke aanvallen op mij, inclusief de laatste bijdragen van Essed, Para en Adhin.
- Ze vond dat ik zelf een einde wilde maken aan de discussie. Maar ik heb bij de verzending van de column niet gezegd: “Hierbij ontvang je mijn column met het verzoek om het NIET te publiceren”.
- Toen kwam de aap uit de mouw. Sommige columns werden voorgelezen door Cliff Limburg in zijn programma en daar had ze moeite mee en nam mij dat kwalijk. Maar Limburg en ieder ander heeft het recht om mijn columns voor te lezen. Dat is de betekenis van de vrijheid van meningsuiting. Mensen horen te discussiëren over columns en andere opiniestukken. Maar dit argument was bedoeld om te zeggen dat ze moeite had met de inhoud van mijn columns en Starnieuws niet de plek is om mijn mening te ventileren.
Ik was diep teleurgesteld, maar heb het geaccepteerd. Ik heb Nita gezegd dat ik de column intrek en het verder met haar eens ben dat we geen gehaal en getrek meer moeten hebben inzake 8 December. Ik heb er publiekelijk geen gewag van gemaakt, voornamelijk vanwege het beetje respect dat ik nog over had voor de relatie die ik de afgelopen jaren met Starnieuws had. Dat beetje respect is nu helemaal verdwenen.
Provocatie
Op 21 oktober publiceerde Starnieuws een stuk van Hugo Essed vol rancune, leugens en persoonlijke aanvallen. Hij plaatste me in het kamp van de Nazi’s, die zes miljoen Joden hebben vermoord. Nita stuurde mij een mail met de vraag: “Ik neem aan dat je gaat reageren op het ingezonden stuk van Hugo Essed.”
Ik moest denken aan de mail van enkele weken geleden waarin ze schreef: “Eerlijk gezegd vind ik dit gehaal en getrek niet plezierig. Het is wat mij betreft te persoonlijk nu.” En nu publiceert zit een rioolartikel van Essed en wil ze me provoceren in een gehaal en getrek, nota bene tijdens het bezoek van Henkeman!
Ik antwoordde: “Nee, ik ga niet reageren. Het valt me tegen dat je dit stuk vol persoonlijke bagger heb geplaatst en mijn antwoord in mijn eerdere column op dit soort aantijgingen niet wilde publiceren.”
Zij reageerde: “Hij had behoefte om over je afscheid zijn visie te geven. Ik denk dat je het wel kan hebben.” Wat een arrogantie.
Zoals te verwachten gingen de 8 december sympathisanten los met de gebruikelijke scheldpartijen op de Facebook pagina van Starnieuws. Wat Nita nooit eerder gedaan heeft, deed ze nu. In een nieuwe stap van provocatie ging ze naar mijn Facebookpagina om die pagina met de scheldpartijen te delen op mijn tijdlijn. Ik heb vervolgens Starnieuws geblokt op Facebook, want ik stel het niet op prijs dat mensen me in mijn eigen huis komen uitschelden, beledigen en bedreigen.
Ik kan niet accepteren dat mijn vrijheid van meningsuiting wordt beperkt, nota bene door een medium waar ik columnist ben. Daarom ben ik gestopt met mijn columns voor Starnieuws. Maar de aantasting van mijn vrijheid van meningsuiting en de provocaties door Nita Ramcharan vormen misschien wel de grootste teleurstelling van de afgelopen periode.
Ik ga rustig door met mijn onderzoek en het werk van dialoog en verzoening. Medio december breng ik een boek uit getiteld De getuigenis van president Desi Bouterse – Politiek geweld, confrontatie, dialoog en verzoening in Suriname. Daarin geef ik een verslag van het project en mijn bevindingen in de afgelopen periode. Het is de vastlegging van een stuk geschiedenis over hoe om te gaan met politiek geweld. Dat is ook mijn definitief antwoord op de 8 Decembergroep. Daarom zal ik niet reageren op hun artikelen. Na Essed’s artikel zullen er waarschijnlijk nog meer volgen op Starnieuws.
Tot slot, mijn column met een weerwoord aan Para en Adhin die zij geweigerd heeft, is te lezen op: https://iisr.nl/lafheid-immoraliteit-en-hypocrisie/.
Sandew Hira
4 november 2016