Sandew Hira
27-12-2017

De betekenis van DENK

Het vertrek van Sylvana Simons heeft een ontluikende alliantie tussen activisten uit de Afro- en Moslimgemeenschap onder druk gezet. DENK heeft zich ontplooid als een radicale stem van de gekleurde gemeenschappen in de Tweede Kamer en daarbuiten. Zij hebben een enorme impuls gegeven aan de beweging tegen racisme en islamofobie.

Dat zie je terug in het partijprogramma van DENK.

• De vervanging van de term integratie door wederzijdse acceptatie waardoor de narrative van de afgelopen decennia op zijn kop wordt gesteld.
• Het benoemen en bestrijden van institutioneel racisme.
• Een samenleving waar iedereen zichzelf kant zijn en dus tegen het idee van integratie en opgaan in de witte samenleving.
• Invoering van een Racisme-register voor aantoonbaar discriminerende uitingen, zodat werken bij de overheid voor mensen die discrimineren in vergrote mate onmogelijk wordt.
• Een radicale arbeidsmarktbeleid:
  • Vóór diversiteitsquota voor vrouwen, mensen met een migrantenachtergrond en mensen met een beperking als bewindspersonen en overheidspersoneel, zodat de overheid een afspiegeling vormt van de bevolking.
  • Vóór een diversiteitsquotum van 10% voor meer mensen met migrantenachtergrond in de top van grote ondernemingen in Nederland.
  • Vóór het laten uitvoeren van loksollicitaties, zodat gecontroleerd kan worden op discriminatie bij werving

• Vóór een contacttaakstraf, waarbij mensen die discrimineren verplicht in contact moeten treden met de groep mensen die zij hebben gediscrimineerd. Vóór het opleggen van een Educatieve Maatregel Discrminatie na veroordelingen voor discriminatie, zodat racisten hun leven kunnen beteren.
• Vóór het invoeren van een Racismepolitie door 1000 agenten op te leiden als discriminatie experts. Vóór het investeren in meer expertise over discriminatie in de strafrechtketen.
• Meer bewustzijn over de zwarte bladzijden uit ons verleden en formele excuses voor ons slavernijverleden:
  • Vóór het stimuleren van een ‘kleurrijk’ een eerlijker perspectief in de geschiedschrijving, door het opzetten van een faculteit voor Afro-Caribische en Indische geschiedschrijving.
  • Vóór het afschaffen van de racistische elementen in de karikatuur van ‘Zwarte’ Piet.
  • Vóór formele excuses voor ons slavernijverleden en onderdrukking gepaard met massamoorden tijdens onze koloniale bezetting van Indonesië en de politionele acties.
  • Vóór herstelbetalingen in de vorm van het door onze regering onderhouden van slavernij-erfgoed.
  • Vóór het dekoloniseren van onze straatnamen, bruggen, tunnels en musea, door kolonisatoren niet meer te vereren (schurkenverering).

Dit zijn maar enkele van de vele progressieve programmapunten. Vergelijk deze programmapunten met programma’s van witte partijen en vraag je dan af als iemand van kleur welke partij ook maar enigszins in de buurt komt van deze eisen, inclusief de kleine socialistische partijen die niet in het parlement zitten, maar wel een rol spelen in activistische kringen.

Maar het is niet alleen het programma, maar ook de acties van DENK in en buiten de Tweede Kamer die een geweldige empowerment betekenen voor de gemeenschappen van kleur. Wat niemand durft, durft DENK: openlijk en consequent racisme en islamofobie aanpakken. Ze laten zich niet intimideren. Ze leggen de hypocrisie bloot van kamerleden van kleur die tijdens de verkiezingen om stemmen komen bedelen in hun gemeenschap, maar als ze moeten stemmen in de Tweede Kamer volstrekt tegen die gemeenschap in gaan. Die naming en shaming wordt door witte mensen als vreselijk ervaren, omdat ze hypocrisie als normaal zien.

Voor witte mensen en dieren is het normaal om voor groepsbelangen op te komen. Ezels, koeien, varkens en kakkerlakken hebben hun eigen partij in de Tweede Kamer, de Dierenpartij. Niemand vindt dat een probleem. Ouderen hebben eigen partij. Christenen hebben hun eigen partij. Socialisten hebben hun eigen partij. Kapitalisten hebben hun eigen partij.  Niemand vindt het een probleem. Niemand praat over de noodzaak van verbinden. Omdat ze allemaal wit zijn. Als mensen van kleur een eigen partij hebben, is “verbinden” plotseling een grote issue. Niemand eist dat witte partijen zich verbinden met de belangen van mensen van kleur. Als DENK zich op een assertieve manier opstelt als de stem van gekleurd Nederland, is verbinden plotseling een groot probleem.

De kritiek op DENK

Het is typerend dat de kritiek op DENK zich niet richt op hun programma-punten. De discussie gaat niet over de vraag “wat is je kritiek op de eis voor herstelbetalingen” of “wat is je kritiek op de invoering van quota-regelingen”. Dat zou de normale gang van zaken moeten zijn als je politieke partijen wil bekritiseren toch? Ja, als het om witte partijen gaat. Bij partijen van kleur is het programma niet van belang. Dan is het feit dat mensen van kleur zich organiseren in een politieke partij het probleem. En dan wordt de vraag: hoe breek ik zo’n partij? Niet door op de inhoud van hun programma in te gaan, maar door haar te criminaliseren.

De leiders zijn de lange arm van Erdogan. Ze zijn homofoob. Ze zijn goedpraters van de Armeense genocide. Ze zijn vrouwenhaters. Ze zijn conservatieve moslims. Niks partijprogramma. Niks anti-racisme en anti-islamofobie. De discussie verschuift van inhoud naar persoonlijke aanvallen. Het gaat niet meer om de beweging achter DENK. Het idee alleen al dat mensen van kleur zich politiek organiseren is voor deze critici walgelijk.

Laten we de kwestie Erdogan nemen.  Ik ben geen Turk en heb geen binding met wat zich afspeelt in Turkije. Maar ik weet wel dat ik als democraat een militaire coup die honderden levens gekost heeft en gesteund werd door Westerse imperialisten zou veroordelen. Respect voor democratie betekent ook respect voor het besluit van de meerderheid van het Turkse volk die Erdogan gekozen heeft. Ben ik een Erdogan aanhanger als ik dit zeg? Wat een onzin, zeg.

Neem de Armeense genocide. Dit staat in het partijprogramma: “DENK betreurt alle slachtoffers die ten tijde van de Eerste Wereldoorlog zijn omgekomen op zowel het Europese continent als daarbuiten. DENK erkent het leed van de nabestaanden van de slachtoffers aan zowel de Turkse zijde als de Armeense zijde van de gebeurtenissen in 1915 in het huidige Turkije. Omdat er geen internationale consensus bestaat over de schaal en de toedracht van deze vreselijke gebeurtenissen moeten politieke overwegingen en begrijpelijke emoties plaatsmaken voor redelijkheid en verbroedering. DENK is daarom: Vóór een onafhankelijk internationaal onderzoek, gebaseerd op waarheidsvinding, naar de toedracht en schaal van de Armeense kwestie.”

Wat is hier mis mee? Als je niets weet over deze kwestie, dan is dit toch enkele vrij normaal standpunten?

Hoe zit het met vrouwen? Dit is wat DENK schrijft. Ze wil quota-regelingen voor vrouwen op de arbeidsmarkt. Ze is voor het wegnemen van de loonongelijkheid tussen mannen en vrouwen bij gelijkwaardige banen (vrouwen verdienen 8% minder in het bedrijfsleven en 4% minder bij de overheid meldt het partijprogramma) en vóór het vergroten van de aandacht voor genderstereotypen middels het onderwijs. Ze wil een Landelijk Meldpunt Intimidatie via een app met de kanttekening dat in Nederland 73% van de vrouwen te maken met seksuele intimidatie tegenover 55% in de EU.

Over homofobie: “DENK roept daarom een halt toe aan de groeiende tendensen van alledaagse vormen van xenofobie, homofobie, islamofobie, moslimhaat, afrofobie, antisemitisme en racisme in onze samenleving.”

Het staat er expliciet! Maar dat is niet voldoende voor de critici. Want het gaat net om inhoud. Het gaat om criminalisering van een partij die op assertieve wijze en zonder enige terughoudendheid de stem is van gekleurd Nederland.

De betekenis van Sylvana Simons

Sylvana is één van de vele Surinaamse talenten die proberen om een boterham te verdienen in de media of show business. Ze trok de aandacht van veel activisten toen ze zich ging bemoeien met de sociale strijd in Nederland. Bij het VARA-programma De Wereld Draait Door was ze de tafeldame van Matthijs van Nieuwkerk. Martin Simek, een witte tv persoonlijkheid, vertelde hoe hij vluchtelingen, “zwartjes”, opving in Italië, waar hij woont. Waar Prem Radhakishun zich zou uitsloven om Simek te complimenteren over zoveel menselijkheid, zag Simons onmiddellijk de racistische ondertoon en stelde die aan de kaak. Ze heeft het geweten. Heel wit Nederland viel over haar heen. Hoe kan ze racisme aankaarten? Nederlanders zijn toch onschuldige, liberale en tolerante mensen? Bedreigingen, scheldpartijen, you name it.

Ze sprak zich uit tegen Zwarte Piet en deed zelfs mee met een demonstratie in Meppel. Naar aanleiding van de bagger die ze over haar heen had gekregen, had ze kunnen besluiten om een stap terug te doen en zo haar economische zekerheid proberen te garanderen. In plaats daarvan deed ze een stap vooruit met het risico dat ze als freelancer haar opdrachten kwijt zou raken en haar imago in wit Nederland verder zou beschadigen. Ze heeft het opnieuw geweten.

Ze deed mee aan een Theatertour LULverhalen; de titel is een indicatie van het beschavingsniveau van Nederland. De initiatiefnemer van de show is de Surinaamse komediant Howard Komproe. Op één van de shows begon Simons over Zwarte Piet. Het publiek liep woedend de zaal uit en eiste haar geld terug. De organisator heeft Simons vervolgens uit de show gehaald. Het theater heeft de bezoekers een excuusmail gestuurd. Check de producent: “De LULverhalen zijn altijd spraakmakend, maar dit ging de verkeerde kant op.” De rol van Simons werd overgenomen door pornoster Bobbi Eden. Pornoster Bobbi is op een andere, kennelijk betere, manier spraakmakender dan Simons. Dit is de bizarre wereld waarin we in Nederland leven.

Toen besloot ze om zich aan te sluiten bij  DENK. In De Wereld Draait Door  was ze ijzersterk, samen met haar partijgenoten Tunahan Kuzu en Farid Azarkhan. Ze liet zich niet uit het veld slaan door de witte presentatoren en had op alles een prima antwoord. Haar toetreding tot DENK was ook een symbool van de verbinding van de zwarte strijd en de strijd tegen islamofobie.

DENK is daarna niet veranderd. Het partijprogramma is niet gewijzigd. De stijl is niet veranderd. Het uittreden van Sylvana uit DENK heeft niet te maken met een verandering bij DENK, maar een verandering bij Sylvana. In een interview met het NOS-journaal zegt ze: “De idealen van DENK daar kan ik nog steeds achter staan. De manier waarop DENK dat ideaal probeert te realiseren, daarvan krijg ik toch steeds meer signalen dat mensen dat als polariserend ervaren. En als je polarisatie wilt tegengaan, dan moet je daar natuurlijk niet aan meewerken.”

Je vraagt je af: van wie zijn die signalen afkomstig en wat wordt bedoeld met “polariserend”? Die term wordt vaak gebruikt door witte mensen als mensen van kleur assertief worden.

Hoe het ook zij, we zijn nu geconfronteerd met een situatie waarbij de eenheid tussen de zwarte en moslimgemeenschap die gesymboliseerd was in de rol van Sylvana bij DENK, is verbroken. Voor veel zwarte mensen blijft Sylvana het symbool van zwart verzet tegen racisme en is het logisch dat velen haar zullen steunen.

Een grote zorg is hoe te vermijden dat er een dynamiek ontstaan waardoor de zwarte gemeenschap tegenover de moslimgemeenschap komt te staan. De dynamiek zal tot uiting komen in verhalen vanuit de zwarte gemeenschap over hoe racistisch moslims zijn. De Islam wordt dan gepresenteerd als een etniciteit in plaats van een geloof. Als je zegt dat moslims racisten zijn dan zeg je dat veel Afrikanen racisten zijn, omdat 53% van Afrika uit moslims bestaat.[1] Dan zullen er koloniale verhalen komen over Arabieren die Afrikanen als slaven hebben verkocht. Ook hier wordt etniciteit met geloof verward. De meeste totslaafgemaakten komen uit West-Afrika, waar geen Arabieren wonen. Die zitten in Noord Afrika. Zwarte collaborateurs die witte slavenmakers hielpen met het tot slaaf maken van zwarte mensen hadden niet één geloof: de islam. Er zat van alles en nog wat erbij inclusief Christendom en Afrikaanse godsdiensten.

Je zou denken: wat heeft dit alles te maken met DENK en haar partijprogramma? Niks. Het is gewoon een manier om verdeel-en-heers toe te passen om de gekleurde gemeenschap in Nederland te verzwakken. Wat kan ertegen gedaan worden?

Ten eerste, vanuit de moslimgemeenschap begrip opbrengen voor de zwarte mensen die met Sylvana meegaan. Velen doen dat niet omdat ze tegen DENK of moslims zijn, maar omdat ze zich vertegenwoordigd willen zien in de politiek en Sylvana een symbool daarvan is. Het is ook heel terecht dat een etnische groep politici uit haar eigen groep steunt zoals het ook heel terecht is dat vrouwen zich in politieke partijen vertegenwoordigd willen zien en geen genoegen nemen met het idee dat mannen hun belangen zullen behartigen. Het antwoord van Farid Azarkhan was een stap in de goede richting. Hij vertelt zijn versie van het verhaal op een waardige wijze en zonder wrok.

Ten tweede, vanuit de zwarte gemeenschap die Sylvana gaat steunen zorgen dat ze niet meegaan in islamofobie. De media zullen steeds proberen Sylvana tegen DENK op te zetten in plaats van Sylvana tegen de PvdA of Groen Links. Het is te hopen dat ze daar niet in meegaat. Voor nu is het nodig dat ze aangeeft waarom ze uit DENK is vertrokken, maar voor de komende maanden zal ze de strijd tegen racisme en islamofobie kunnen versterken als ze de kaart van verdeel-en-heers weigert te spelen.

Sylvana moet straks standpunten gaan innemen o.a. over quota-regelingen of herstelbetalingen. Stel dat ze de standpunten van DENK overneemt. Denkt ze niet dat witte mensen gaan schreeuwen dat ze polariserend is. Gaat ze dan terugkomen op deze standpunten? Als ze dat doet, hoe kan ze dan volhouden dat ze een radicale stem is van zwarte mensen? We moeten haar het voordeel van de twijfel geven en hopen dat ze nog steeds achter de standpunten van DENK staat, zoals ze in het NOS-interview zei.

Op die manier is Sylvana en DENK in de Tweede Kamer beter voor de zwarte en moslimgemeenschap. Misschien dat ze elkaar dan kunnen vinden in een gezamenlijke strijd.

[1] http://www.muslimpopulation.com/africa/.