Categorie archieven: 2018 09

Kleurenblindheid en racisme

Sandew Hira 7-9-2018

“We zien geen kleur. We zijn kleurenblind.” Dit argument wordt in de discussie over racisme door vooral witte mensen opgevoerd als een teken van progressiviteit, als een blijk dat ze niet racistisch zijn.

Laten we dit argument vanuit een DTM-perspectief analyseren (DTM=Decolonizing The Mind).

In de DTM theorie over kennis is gezond verstand een bron van kennis, die in de Westerse wetenschap wordt genegeerd. Als we gezond verstand toepassen op het argument dan vraag je af: blindheid is toch een handicap in plaats van een deugd?

Maar het argument wordt gebruikt in de zin van “wij witte mensen discrimineren niet, want kleur speelt geen rol in onze besluitvorming.” Mooi, als je zo expliciet bent en dan moet het geen probleem zijn om je argument te toetsen aan de praktijk. Neem de arbeidersmarkt.

Als een HR-manager in een onderneming zegt: “Kleur speelt geen rol bij het aannemen van personeel”, dan moet het geen probleem zijn om die stelling te toetsen en de vraag te stellen: hoeveel mensen van kleur werken in je onderneming? Stel dat het antwoord is: wat kunnen we niet zeggen, omdat de geen registratie op etniciteit hebben. Dan is de wedervraag natuurlijk: hoe weet je dan dat kleur geen rol speelt in het wervingsbeleid? Je kunt dan niet zeggen: “Kleur speelt geen rol bij het aannemen van personeel”. Je zou moeten zeggen: “Ik weet niet of kleur geen rol speelt bij het aannemen van personeel, want ik heb geen mogelijkheid om dat te controleren.”

Dat is een correctere uitspraak. Het betekent dat kleurenblindheid leidt tot een situatie waarbij je niet weet of er gediscrimineerd wordt bij de werving en selectie. Is dat geen reden om ongerust te zijn als je tegen racisme bent in je onderneming?

De beleidsimplicatie van het argument van kleurenblindheid is dus dat je je afsluit voor informatievoorziening over wat er werkelijk gebeurt in je onderneming.

Voor mensen van kleur het simpel: als je wilt vaststellen hoeveel mensen er in een onderneming werken, begin je gewoon waar je zelf werkt en doe je ogen open. Je kijkt rond, telt hoeveel mensen er op een afdeling werken en hoeveel mensen van kleur er werkzaam zijn. Dan kun je zonder enquĂȘtes en administratie maar met gezond verstand en stellen vaststellen of er sprake is van statistische discriminatie, dus of de afdeling een afspiegeling is van de samenleving.

Je moet dus juist niet blind zijn, maar je ogen open doen.

Als er dan sprake is van statistische discriminatie, kun je de werkelijke vragen op tafel leggen: hoe komt het, hoe werken de instituties voor werving en selectie, hoe zit het met instroming, uitstroming en doorstroming. Door niet meer blind te zijn (kleurenblind in dit geval), kunnen je ogen de deur open naar je verstand als je werkelijk tegen racisme bent.